Vorige week is het Nationaal Techniekpact 2020 ondertekend. Daar kun je heel sceptisch over zijn. Het is al vaker geprobeerd omjongeren te stimuleren in de techniek te gaan. Vaak met tegenvallende resultaten. Maar ik zie dit bericht als een voorteken van een ommekeer in het denken.

Ik ben blij met dit initiatief. Kennelijk geloven bedrijven en overheid dat de werkgelegenheid en de economie in de nabije toekomst weer gaan groeien. En dat niet alleen, er is bovendien een visie hoe we die groei gaan realiseren. Met vier concrete ambities en 22 acties is in het Techniekpact de weg beschreven naar een betere toekomst.

Peter Thiel, ondernemer en investeerder, heeft een interessante visie op hoe je naar de toekomst kunt kijken. Hij maakt een onderscheid tussen optimistisch en pessimischtisch. Vanaf begin jaren tachtig tot 2007 was de dominante opvatting in onze maatschappij optimistisch: men gelooft dat het in de toekomst beter wordt dan nu. Ook in de jaren 50 en 60 overheerste dit gevoel.

Daarnaast maakt hij onderscheid tussen of men een beeld heeft hoe deze toekomst eruit gaat zien. Is de toekomst “determinate”, dan heeft men daar een beeld bij. Is de toekomst “indeterminate”, dan is het hoe niet duidelijk. Vooral dat laatste onderscheid is interessant.

Om te investeren moet je visie hebben. Je moet een beeld hebben van hoe de toekomst eruit ziet. Hoe weet je anders waar je in moet investeren? Daar heeft het de afgelopen jaren behoorlijk aan ontbroken. Dat geldt niet sinds de crisis, de jaren er voorafgaand ook. Zowel overheid als investeerders hebben gebrek aan focus gehad. In de goede jaren was dat ook niet nodig. Difersificatie was het toverwoord. Zolang je overal in investeert komt het gemiddeld goed uit en lijkt je gelijk bevestigd. In de slechte jaren wordt er gesneden in de activiteiten die verliesleidend zijn geweest in de voorbije periode. Hoe je moet voorsorteren op de komende opgaande conjunctuurgolf weten maar weinigen.

Daarom is het techniekpact zo veelbelovend. Overheid en bedrijfsleven hebben gezamelijke visie hoe we gaan zorgen voor een betere toekomst. De techniek gaat de maatschappij verder brengen. Juist de techniek is een sector waarvoor je moet geloven in een betere toekomst. Wegen leg je niet aan omdat er nu files zijn, maar omdat je gelooft dat die wegcapaciteit voor de komende tientallen jaren nodig is. Huizen bouw je niet alleen om nu mensen te huisvesten, maar omdat er de komende honderd jaar mensen zijn die in dat huis willen wonen. Dat is optimisme: geloof dat het de toekomst beter wordt. En dat is visie: een keuze om te investeren.